Realtime Projectonderwijs professionele aanpak
 |
Bij projectonderwijs gaat het erom dat leerlingen een professionele aanpak ontwikkelen. Leerlingen moeten niet meteen aan de slag, maar eerst nagaan wat ze precies moeten weten of uitzoeken voor ze aan de slag kunnen. Deelopdrachten helpen daarbij.
“Voor ons is contact met scholen heel belangrijk”, vertelt Dré Schellekens, accountmanager bij Van Doren Engineers in Boekel en verantwoordelijk voor de personeelsbezetting. “Wij zijn bijvoorbeeld betrokken bij de techniekstroom op het Mondriaan College. We denken mee over opdrachten voor leerlingen, zoals een achtbaan ontwerpen of een sorteermachine. Het gaat bij ons vooral om het denkwerk, niet om de schroevendraaiers. Het is moeilijk om over te brengen wat techniek inhoudt en wat de beroepsrol kan zijn.”
Beroepsbeeld
Het is 11 februari 2015 en achttien docenten van scholen die deelnemen aan het M-Tech-programma wonen de eerste scholingsdag bij van het M-Tech-scholingsprogramma. De presentatie van Dré Schellekens vormt de opmaat van de didactische training ‘Projectopdrachten schrijven’. Projectonderwijs maakt het gemakkelijker om een ‘beroepsbeeld’ te schetsen, legt trainer en projectonderwijsspecialist Jos de Kleijn uit. “Als je drie of vier projecten per jaar uitvoert, komen de leerlingen in aanraking met een scala aan mogelijke beroepen. Ze zien dan heel specifiek wat een bepaald beroep kan inhouden.” Samenwerken met het bedrijfsleven is daarvoor belangrijk. Echte bedrijven leveren het meest realistische beeld. Sommige docenten vragen zich af of het bedrijfsleven wel op vmbo-t-leerlingen zit te wachten, zij vangen wel eens bot als ze een bedrijf proberen te benaderen. Maar een docent van het Leonardo College uit Leiden heeft andere ervaringen. “In Leiden werkt het Bio Science Park samen met scholen. Ook met de mavo. Maar je kunt beter niet als losse school een bedrijf benaderen, je kunt dat beter samen aanpakken.”
Apenkennis
Na de presentatie geeft Jos de Kleijn een inleiding over projectonderwijs. “Als mavodocent ben je vakdocent. Het vakgerichte systeem zit in je genen. In onze lessen behandelen we vakonderwerpen, zoals de wet van Ohm. De kennis die we overbrengen is georganiseerd volgens de logica van het vak. Maar bij projectonderwijs organiseren we het anders. We ordenen kennis vanuit een probleem, niet vanuit een vak. Het uitgangspunt moet zijn: hoe pakt een professional een bepaald probleem aan?” Jos geeft als voorbeeld het ‘probleem’ van de Amersfoortse dierentuin. Deze dierentuin stond voor de opgave uit proefdierenlaboratoria afkomstige chimpansees te huisvesten. Hoe kunnen deze apen het beste wonen? “Dan gaat het dus niet om biologie: soorten, ondersoorten. Maar we hebben wel apenkennis nodig. De leerlingen moeten zelf op zoek gaan naar de kennis die nodig is voor deze opdracht. Bijvoorbeeld: hoe en waar en wat eten apen, waar slapen apen, hoe gedragen ze zich? Maar we beoordelen naderhand niet de apenkennis die de leerlingen opdoen. Projectonderwijs is niet zomaar een didactische werkvorm. BDF Advies adviseert gescheiden leerlijnen. Een leerlijn projectonderwijs en een trainings- en/of cursorische leerlijn. In cursussen en trainingen draag je kennis en vaardigheden over en is de docent docent. Tijdens het uitvoeren van het project is de leerling aan zet, en is je rol die van coach. Je moedigt aan en stuurt een beetje bij als het echt de verkeerde kant op gaat. Maar je staat aan de zijlijn.”
Projectopdracht
Het format van een project bestaat uit de elementen opdrachtgever, het probleem en de gezochte oplossing. Jos: “Noem vooral een product. Dat stimuleert het denken.” De projectopdracht bestaat uit deelopdrachten. “De eerste stap is afkijken: ‘De opdrachtgever wil een fotoverslag van apenhokken in vier dierentuinen: Artis, Blijdorp, Apenheul en een dierentuin naar keuze.” De tweede en derde stappen zijn analyserend: functionaliteit staat voorop. Geef ontwerpeisen, zoals: apen moeten natuurlijk gedrag kunnen vertonen, mensen moeten naar de apen kunnen kijken, de oppasser moet veilig zijn. Na het verzamelen van informatie zeggen we: ‘De opdrachtgever wil een schets van drie mogelijke ontwerpen’. Maar als je weinig tijd hebt, laat je er maar één maken.” Als laatste moet er een product komen: een maquette van een apenhok bijvoorbeeld. Een heel belangrijke stap is het maken van een Plan van Aanpak. Jos: “Bij iedere deelopdracht is het verstandig leerlingen een plan van aanpak te laten maken, zeker in het begin van projectonderwijs. Welke activiteiten gaan ze ontplooien om tot het resultaat van die deelopdracht te komen?”
Complex
Na de uitleg gaan de docenten zelf aan de slag. Op flappen schrijven ze opdrachten en deelopdrachten. Docenten Wim Wieland en Iboya van der Marel van de Rientjesmavo in Maarssen vertellen: “Onze directeur wil vernieuwing in de school. Dit M-Tech-programma is gericht op de doorstroom, op beroepskeuzes. Dat is heel belangrijk, leerlingen hebben echt geen benul.” Hun project zal gaan over gladde fietsbruggen. De Sancta Maria in ‘s- Hertogenbosch gaat de vakken Natuurkunde en Techniek samenvoegen tot Science, vertelt Peter Jeurissen. “We willen techniek hierin goed belichten. Wat ik hier zie, past niet zomaar in onze school. Maar ik wil wel meegaan in dit gedachtegoed. Er zijn vast elementen waar ik zelf niet aan denk en die ik goed kan gebruiken.” Wiskundedocent Laurens van Oers van het d’Oultremontcollege in Drunen vindt de techniek van Van Doren Engineers een beetje te complex voor vmbo-tl. “Regeltechniek en sensoren doen een groot beroep op natuurkundekennis. Ik ben hier vooral om te leren projectopdrachten te maken. Dat lijkt me echt leuk.”
